Project Description
Artikel in 'Boerderij' van 28 oktober 2014.
Traditionele varkenshouderij is gekkenwerk
Wie door het Engelse platteland reist, ziet volop zeugen en jonge biggen in de buitenlucht. Vijftig procent van de zeugen wordt inmiddels als ‘Real Free Range’ (‘Echt scharrel’) gehuisvest. Dat geldt ook voor de zeugen van Jimmy Butler. Op het bedrijf dat de naam Blythburgh draagt en dat Butler samen met zijn zoons Stuart en Alastair en vrouw Pauline runt, lopen 2400 zeugen gelijkmatig verdeeld over twee locaties.
Op Blythburgh gaan de ondernemers daarbij nog een paar stapjes verder. De biggen die doorgaan als mestvarken, verdwijnen namelijk niet naar een indoor-systeem. Voor 96 procent van de Britse mestvarkens geldt dat wel. Bij Butler groeit ook deze categorie buiten op. Op percelen grasland, waar de varkens in totaal 100 hectare van bezetten, lopen zo ruim 24.000 dieren.
Het gewicht van de varkens die van Blythburgh afgezet worden, varieert sterk maar licht gemiddeld op 100 tot 105 kilo levend gewicht. Ze blijven zeker 24 weken op het bedrijf alvorens ze worden afgezet voor de slacht. ‘Het kan wel sneller, maar ik wil dat ze rijpen’, vertelt Jimmy. ‘Dat maakt de smaak van onze varkens onderscheidend.’
En onderscheidend moet het zijn, want de afzet gebeurt niet richting supermarkt. De Butler’s verkopen hun varkens rechtstreeks aan tientallen verschillende slagers, restaurants en cateraars. Een aanpak waar Jimmy Butler ontzettend veel energie in moest steken om het van de grond te krijgen, maar waardoor zijn bedrijf nu een marge pakt. ‘Onze opbrengst ligt zo’n 20 procent hoger per dier dan bij een standaard varken (de prijs daarvoor lag half oktober op € 1,94 per kilo in Engeland, zie kader, SH).’
‘Wat onze marge dan is? Dat houd ik voor mij zelf, maar de kosten liggen niet 20 procent hoger. Voor ons blijft er daarom gelukkig wat over’, glimlacht Butler.
Opbrengstprijs zetten
Butler switchte in 2000 naar het totale outdoor-systeem en ging een samenwerking aan met supermarktketen Waitrose. ‘De samenwerking verliep goed, maar de supermarkt bepaalde. Daar wilde ik vanaf. Eerst ben ik deels op het beleveren van slagers en cateraars overgegaan, met instemming van Waitrose. Toen dat goed begon te lopen en mijn zoons bij in het bedrijf kwamen, heb ik het contract met Waitrose opgezegd.’
Waarde toevoegen
Ook verkennen Jimmy en zijn zoons kansen voor export en het opzetten van een satelliet-bedrijf op circa 100 kilometer afstand. Dat laatste om risico’s te spreiden. ‘Als bedrijf zijn wij erg kwetsbaar. Breekt er MKZ uit, dan ruimen ze niet alleen ons bedrijf maar ook onze toekomst. Onze afnemers wachten namelijk geen tien maanden tot wij nieuw aanbod gereed hebben’, licht Jimmy toe.
Hogere kosten
Gemiddeld vangt Butler 23 biggen per zeug per jaar. Per worp zit hij op 11.6 biggen. Na 28 dagen gaan die bij de zeug vandaan. Het aantal dode biggen ligt tussen de 12 en 14 procent. ‘Dat zou hooguit 8 procent moeten zijn. Dat ligt aan de ziektedruk, die is buiten gewoonweg iets groter.’
Die ziektedruk komt ook door de velden die Butler in gebruik heeft. De dieren blijven twee jaar lang op dezelfde velden. ‘De besmettingsdruk neemt door de tijd toe. Het tweede jaar zijn de resultaten altijd minder dan het eerste jaar.’
Dat Butler niet elk jaar wisselt van veld, is niet alleen een verhaal van beschikbare grond maar ook van arbeid. ‘Wij hebben 35 kilometer aan draad uitstaan om de zeugen met biggen van elkaar te scheiden en 4 kilometer aan waterleidingen’, vertelt de ondernemer. ‘Een persoon is vier maanden bezig om een nieuw terrein in te richten. Een ander van de 24 man personeel loopt de hele dag ratten te schieten, wat nodig is die plaag nog enigszins te controleren. Jammer dat ik daar arbeid aan kwijt ben, want personeel krijgen en houden is hier een crime. Jongeren willen niet in de varkens werken, ook niet als ze 35.000 euro per jaar kunnen beuren. Des te meer reden voor ons om in te zetten op toegevoegde waarde en niet explosief uit te breiden in dieraantallen.’
Naam: |
Jimmy Butler (68) |
Plaats: |
Halesworth (Engeland) |
Bedrijf: |
Het Blythburgh bedrijf telt zo’n 24.000 varkens in totaal, gelijkmatig verdeeld over twee locaties, die van geboorte tot slacht buiten lopen. Jimmy Butler eigent het bedrijf met zijn vrouw Pauline en zoons Alastair (34) en Stuart (37). |
‘Paardenvleesschandaal was een zegen’
Volgens de ondernemer maakte het schandaal de Engelse huisvrouw wakker. ‘Zij waardeert nu de afkomst van vlees duidelijk hoger dan voorheen.’ Ook de afzet van Butler’s bedrijf kreeg een boost door het schandaal. Met zijn varken dat buiten groeit van kraambed tot slacht heeft hij een verhaal dat aanslaat bij veel consumenten.
Een gesloten bedrijfsvoering hebben de Butler’s niet. Jaarlijks worden zo’n 1300 gelten aangekocht van twee geselecteerde bedrijven. Toch ademt het concept, waarbij alle dieren continu buiten lopen, de sfeer van biologisch. Dat is Blythburgh echter niet.
‘Een bewuste keuze’, licht Butler toe. ‘De markt voor biologisch is in Engeland gewoonweg verwaarloosbaar. Ik zie geen kans meer te verdienen na een omschakeling. De kosten voor het voer zijn dubbel zo hoog. De opbrengstprijs is momenteel amper hoger. Ook niet na het paardenvleesschandaal. Geen issue dus.’